prof. dr hab. Kazimierz Krzysztofek (SWPS)
Co cyfryzacja „robi” z pracą? (resume)
Mówiąc o przyszłości pracy nie możemy ekstrapolować przeszłości. Na naszym myśleniu o pracy zaważyło ostatnie półtora wieku – sześć pokoleń, w tym czasie nastąpiła akceleracja zmian i zerwanie z przeszłością, w której zmiany w następujących po sobie pokoleniach były nieznaczne.
Za przyczyną cyfryzacji dochodzi do dyskontynuacji na taka skalę, jak to miało miejsce w społeczeństwie przemysłowym. Zmieniło one świadomość ludzi w kręgu zachodnim, a z czasem w niektórych innych kręgach kulturowych. Masowa praca i rynek masowych produktów wywołały zjawisko masowej konsumpcji, pożądania bogactwa i własności, co stało się filarem systemu.
Cyfryzacja zmienia świadomość tego, czym jest praca. Ludzie będą zatrudniani w sposób, który nam trudno sobie wyobrazić. W krótkim cyklu życiowym człowieka zauważa się zmiany radykalne, ale jest naturalna tendencja do akceptowania raczej kontynuacji niż zmiany, zmiana bowiem rodzi bóle adaptacji. W życiu jednostki na ogół nie ma zmiany nagłej, mamy do czynienia z okresami przejściowymi. W skali ogólnospołecznej można też mówić o takim okresie przejściowym.
Dzisiejsza przejściowość w obszarze pracy wyraża się w efekcie synergicznym wielu zmiennych. Efekt synergiczny czynnika wieku i nowych technologii sprawia, że mamy do czynienia z różnymi stylami pracy, ale także życia, uczenia się, komunikacji, zabawy itp. Można powiedzieć, że nasza planeta będzie jeszcze przez długi czas zaludniona „imigrantami” do sieci i „tubylcami sieciowymi”. Tych pierwszych zgodnie z prawami biologii będzie ubywać, a tych drugich przybywać. Różnice między obu tymi formacjami będą jeszcze przez dłuższy czas dynamizować w okresie przejściowym strukturę społeczną, co przełoży się gospodarkę, kulturę i procesy polityczne. Na tym tle pojawiać się będą konflikty o władzę, zasoby, tożsamość in..
Wedle wielu opinii praca się kurczy. Najbardziej znanym wyrazicielem takiego stanowiska jest amerykański ekonomista, Jeremy Rifkin, który w połowie lat 90. Ogłosił „Koniec pracy” (1995). Stanowisko Rifkina jest dezawuowane przez wielu ekonomistów, którzy sięgają do historii, aby wykazać, że po przełomach technologicznych, pracy przejściowo ubywało, ludzie ją tracący przeżywali traumę i jak luddyści wzniecali bunty przeciwko maszynom, ale z czasem nowe technologie z nawiązką się odpłacały zwielokrotniając zapotrzebowanie na pracę. Tak samo będzie po upowszechnieniu miękkich technologii cyfrowych.
Amerykański badacz James Beniger w książce „Control Revolution” (1986) twierdzi, że miarą cywilizacyjnego zaawansowania, jest „praca informacji”, czyli wysoki poziom kontroli procesów społecznych i ekonomicznych, co oznacza pozyskiwanie jak najwięcej danych i informacji o tych procesach, które po przetworzeniu stanowią substrat dla podejmowania optymalnych decyzji. To jest zarazem podstawa sprawnego zarządzania, którego istota sprowadza się do kontroli nad zasobami i możliwie najlepsze ich wykorzystanie. Tymczasem doskwiera nam dyskomfort utraty kontroli nad pęczniejącym wolumenem danych i informacji oraz ich dystrybucją. Z tego płynie prosta konkluzja: źródłem kryzysów, z obecnym włącznie, jest niedostatek kontroli nad informacją, który bierze się z jej pozornego nadmiaru (hiperredundancji). Pytanie, czy cyfrowy świat sobie z tym poradzi, pozostaje na razie bez odpowiedzi.
prof.dr hab. Michał Ostrowicki/Sidey Myoo (UJ/Academia Electronica)
Perypatetycka dydaktyka w sieci
Wystąpienie zaplanowane jest jako podróż po Academia Electronica w Second Life. Jego celem jest przedstawienie sieci, jako miejsca, gdzie mieści się w niespotykany nigdy wcześniej w historii, wiedza ludzka, która jest na bieżąco aktualizowana i wciąż wzbogacana. Tematyka będzie dotyczyć takich zagadnień jak wieloliniowa i hipertekstualna komunikacja, kreowanie tożsamości słuchacza/studenta oraz prowadzącego, także w ogólnej perspektywie zmiana sytuacji edukacyjnej, powodująca całościowe nastawienie do zachowań kształtujących edukację, tj. np. prowadzenie interaktywnego wykładu. Pod koniec wystąpienia nawiążę do odpowiedzialności humanistyki za znajdowanie odpowiedzi i tłumaczenie zjawisk wynikających z rozwijającej się technologii i nauk ścisłych – humanistyka dzisiejszych czasów. Będzie to przedstawione na tle myśli, że humanistyka nie nadąża za rozwojem nauk ścisłych, pozostawiając niedomówienia, że użycie technologii pociąga za sobą skutki, których z kolei nie da się wyjaśnić w inny sposób, jak tylko na podłożu humanistyki – i to staramy się czynić.
www.academia-electronica.net
www.ostrowicki.art.pl
prof.dr hab. Andrzej Radomski
Digital storytelling
Digital story telling – to cyfrowe opowieści tworzone za pomocą nowych mediów i nowych technologii informatycznych. W Świecie informacjonalizmu mamy do czynienia z osłabieniem roli pisma. Coraz częściej pokazujemy świat za pomocą mediów. Myślimy i komunikujemy się za pomocą obrazów, grafiki czy dźwięków. Tworzymy nowe – cyfrowe dane. Istnieje więc potrzeba wykroczenia poza tradycyjne narracje pisane w prezentowaniu świata – zarówno tego współczesnego, jak i historycznego. Jednym z takich narzędzi stworzonych z myślą nowego zobrazowania i jednocześnie zwizualizowania świata są dygital story telling. Łączą one w sobie różne media i tradycyjne narracje. Pismo jest tu tylko jednym z elementów prezentacji i komunikacji określonych zagadnień i problemów. Różnią się one także od filmów. W porównaniu z tymi ostatnimi są nielinearne, interaktywne i osadzone w „chmurze”. W swoim wystąpieniu chciałbym zatem ukazać przykłady takich opowieści i wybranych edytorów do ich tworzenia, a także zaakcentować ich edukacyjne walory.
Dr Paweł Frelik (UMCS)
Mindware humanisty – przyczynek pragmatyczny
Mindware to najbardziej dosłownie narzędzia umysłu – wszelkiego rodzaju oprogramowanie, serwisy i usługi, które przyczyniają się do bardziej optymalnego działania ludzkiego umysłu. W pracy akademickiej jest on niezbędny – w humanistyce bardziej nawet niż w naukach ścisłych, chociaż paradoksalnie w tej pierwszej dziedzinie adaptacja nowych narzędzi pracy postępuje najwolniej. Moja prezentacja składa się z dwu części. W pierwszej, nakreślę jakich narzędzi i usług używam w swojej pracy naukowej. Nie jest to na pewno zestaw „żelazny” i nie ma pretensji uniwersalnych, ale że uważam się za dosyć wymagającego użytkownika, chciałbym wierzyć, że moje wybory odzwierciedlają coś więcej niż tylko indywidualne preferencje estetyczne, a przez to mogą stanowić jakąś wskazówkę – przynajmniej dla tych, których wymagania są zbliżone do moich. W drugiej części wystąpienia zastanowię się nad wpływem – zarówno pozytywnym jak i negatywnym – jaki badane mindware’y wywarły na moje praktyki i nawyki intelektualne. Oczywiście, jak każda samoanaliza, próba taka jest obarczona niebezpieczeństwem braku obiektywizmu, ale ponownie chciałbym myśleć, że wspomnianych narzędzi używam na tyle długo i – jak sadzę – na tyle świadomie, że jestem w stanie ocenić chociaż częściowo ich oddziaływanie.
Mgr Szczepan Kloza (Uniwersytet w Białymstoku)
Analogowość i cyfrowość w relacjach edukacyjnych nauczyciel – student. Komunikacja 2.0 jako nowa forma relacji.
Główne tezy wystąpienia:
W ciągu ostatnich lat w edukacji na szczeblu uniwersyteckim nastąpiło przesunięcie komunikacyjne w stronę komunikacji elektronicznej z wykorzystaniem narzędzi internetu tak pierwszej, jak i drugiej generacji.
Komunikacja cyfrowa nie wypiera komunikacji analogowej, pozostaje z nią w symbiozie. Internet drugiej generacji zapewnia szeroki wachlarz aplikacji umożliwiających nauczycielowi i studentom wzajemne porozumiewanie się, rozumiane tutaj jako relacja edukacyjna. Nie mamy do czynienia z żadną rewolucją cyfrową w humanistyce, obecność cyfrowych narzędzi to naturalny etap rozwoju humanistyki. Istnieją różnice w tym, jak ICT posługują się nauczyciele, a jak posługują się studenci. Różnice te mają charakter zarówno ilościowy, jak i jakościowy.
Dr Agnieszka Wierzbicka (UŁ)
E-learning – nowy paradygmat komunikacji w dyskursie akademickim?
Wraz ze wzrostem zainteresowania e-edukacją (e-learning) i płynącymi z niej korzyściami na uczelniach polskich powstaje coraz więcej zajęć realizowanych na platformach edukacyjnych. W tej sytuacji prowadzenie dyskursu akademickiego, wypracowanie relacji wykładowca-student oraz student-student staje się ogromnym wyzwaniem dla nauczycieli akademickich, którzy muszą wykazać się nie lada kreatywnością i znajomością wykorzystania mediów w kształtowaniu przestrzeni przeznaczonej do nauki i komunikacji podczas zajęć zdalnych. Kluczowe staje się w takiej sytuacji określenie kryteriów wstępnych, które warunkują skuteczna komunikację w procesie dydaktycznym oraz znalezienie sobie takiej ścieżki postępowania, która doprowadzi do realizacji założonych celów dydaktycznych przy użyciu określonych technologii.
Dr Maciej Ożóg (UŁ)
Kontestacyjna robotyka – taktyka elektronicznego obywatelskiego nieposłuszeństwa.
Referat podejmuje zagadnienie wykorzystania technologii elektronicznych i cyfrowych jako narzędzi nieposłuszeństwa, oporu, kontestacji i krytyki społeczno-kulturowej. Głównym przedmiotem analizy będzie robotyka kontestacyjna rozumiana jako forma artywizmu spod znaku mediów taktycznych. Przedstawione zostaną założenia teoretyczne, praktyczne realizacje, obszary tematyczne oraz stosowane formy taktycznych interwencji. W tym celu odwołam się do aktywności takich grup i artystów, jak: Institute for Applied Autonomy, Bureau of Inverse Technology, Critical Art Ensemble, Graffiti Research Lab oraz Natalie Jeremijenko. Wskazując historyczne znaczenie tego podejścia dla rozwoju mediów taktycznych postaram się zarazem wskazać jego możliwe współczesne aplikacje.
Dr Magdalena Zdrodowska (UJ)
Antropologia (w) sieci – pojawienie się nowego paradygmatu?
W ciągu ostatnich dwóch dekad ogłoszono pojawienie się co najmniej kilku nowych, związanych z badaniem Internetu, sybdyscyplin antropologii. Wśród nich odnaleźć można wirtualną etnografię Christine Hine, cyberantropologię Albrechta Knorra czy netnografię Roberta Kozinetsa. Zakładam, że owo bogactwo nowych podejść metodologicznych z jednej strony oddaje różnorodny i polisemiczny charakter sieci, z drugiej zaś odzwierciedla i podtrzymuje daleki od dzisiejszego doświadczenia podział na realność i wirtualność.
W wystąpieniu rozważę, czy owa binarna opozycja, między realną etnografią/antropologią oraz wirtualną netnografią/cyberantropologią, przynosi poznawcze korzyści. Wskażę jednocześnie na pokoleniową zmianę, jaka dokonuję się na gruncie antropologii sieci. Młodzi badacze, dla których sieć jest doświadczeniem natywnym, odchodzą od wydzielania nowych paradygmatów, na rzecz antropologii totalnej, jak proponowana przez Nathana Jurgensona etnografia rozszerzona (augmented ethnography) czy antropologia współczesności (anthropology of the contemporary) Philipa Budki.
Dr Katarzyna Sztop-Rutkowska (UwB)
Cyberpamięć, czyli o tym, o czym (nie) pamiętamy w Sieci. Analiza pamięci o wielokulturowym Lublinie i Białymstoku.
Zagadnienia procesów kształtowania się pamięci społecznej należą do tradycji polskiej i światowej socjologii. Jednak przemiany związane z pojawieniem się kultury 2.0 sprawiły, że coraz częściej zaczynamy pytać o to, czym jest cyberpamięć oraz w jaki sposób Sieć i procesy digitalizacji wpływają na instytucjonalne strategie upamiętniania, ale również na oddolne procesy kształtowania się „miejsc pamięci” i „wspólnot pamięci”. W moim wystąpieniu oprócz rozważań teoretycznych chciałabym przedstawić wyniki badań nad cyberpamięcią wielokulturowego Lublina i Białegostoku (jest to element dużych badań porównawczych nad kształtowaniem się pamięci lokalnych w obu miastach prowadzonych w latach 2011-2012 przez Instytut Socjologii UwB).
Mgr Felczak Mateusz (UJ)
Perspektywy przestrzennej analizy komunikatów tekstowych w grach video
Główne tezy wystąpienia:
-wskazanie głównych obszarów występowania komunikatów tekstowych (ich postaci graficznej) w grach video: czaty, komunikaty generowane przez silnik gry, tekstowa zawartość komunikatów motywowanych fabułą i mechaniką gry, zapisy dialogów postaci, tekstowe elementy interfejsu itd.
-próba wyróżnienia i problematyzacji wizualnej postaci tekstów pod kątem ich pozycjonowania oraz konwencji graficznych; analiza poszczególnych praktyk tworzenia i odbioru tekstów ze względu na ich charakterystykę i miejsce w świecie gry
-zarysowanie dotychczasowych prób analizy tekstu w grach (J. Murray, E. Aarseth, D. Urbańska-Ganalciak, M. Consalvo), rekapitulacja podstawowych metodologii badawczych i ich implikacji
-zasygnalizowanie tekstologicznych (zarówno historycznych, jak i współczesnych) paradygmatów badawczych, które mogą być pomocne w przestrzennej i teoretycznoliterackiej analizie tekstów w obszarze zainteresowań game studies
-zbadanie wpływu faktu zapośredniczenia komunikatów tekstowych przez medium elektroniczne; aspekt nieprzezroczystości ideologicznej (informatycznego) kodu jako języka i języka jako postaci graficznej kodu – problematyka software studiem
Dr Marcin Składanek (UŁ)
Wizualizacja przestrzeni informacyjnej serwisów internetowych – strategie i narzędzia.
Celem wystąpienia będzie wskazanie na główne strategie i technologie wizualizacji achitektury informacyjnej struktur hipertekstowych. Szczególnie we wczesnym, poprzedzającym powstanie WWW, okresie rozwoju systemów hipertekstowych (m.in. NoteCards, Aquanet, Pad, SemNet, Harmony/Hyper G) przestrzenne odwzorowanie relacji sematycznych stanowiło istotny obszar eksploracji. Stworzenie interaktywnych dwu- lub trójwymiarowych reprezentacji postrzegano zarówno jako źródło wiedzy przeglądowej (mapa serwisu) jako i efektywne narzędzie nawigacji. Badania te nie tylko zbiegały się zbiegły się w czasie z kształtowaniem się dziedziny wizualizacji informacji, ale także wzajemnie się dopełniały i dopełniają do dzisiaj.
mgr inż. Adam Dudczak (Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe)
Wirtualne Laboratorium Transkrypcji
Polskie biblioteki cyfrowe zawierają materiały, które są potencjalnie doskonałym źródłem materiałów badawczych dla naukowców z takich dziedzin jak socjologia, historia czy lingwistyka. Z badań ankietowych przeprowadzonych w 2010 w ramach projektu SYNAT (http://www.synat.pl) wynika, że tylko 40% materiałów tekstowych posiada tekst w formie przetwarzalnej dla maszyn. Taki stan rzeczy uniemożliwia stworzenie usługi oferującej wyszukiwanie pełnotekstowe. Usługa taka znacznie zwiększyłaby możliwość wykorzystania zdigitalizowanych materiałów dziedzictwa kulturowego w badaniach naukowych. Dostępność wiarygodnej i kompletnej wersji tekstowej pozwoliłaby również na stworzenie bardziej zaawansowanych narzędzi umożliwiających automatyczną analizę tekstów, adnotowanie tekstu czy też wsparcie dla tworzenia wydań krytycznych.
Mgr Mariusz Kania (UAM)
Rola fantazji w Second Life, czyli psychoanalityczne ujęcie pewnego poszerzenia
Główne tezy wystąpienia:
Świat syntetyczny to poszerzenie rzeczywistości, a nie alternatywa dla niej
Stosunek płciowy w Second Life to inna modalność intymności
Charakter wielkiego Innego w Second Life generuje hiperaktywność podmiotową
Dr Paweł Rybszleger (UAM)
Interobrazowość i intertekstualność w tekstach i obrazach w sieci i ich wpływ na tożsamość członków społeczności sieciowej
Główne tezy wystąpienia
W ramach referatu autor przedstawia glówne typy tekstów w Sieci oraz ich odniesienia do innych tekstów
(intertekstualność). Ważnym zagadnieniem omawianym podczas prezentacji będą także wszechobecne obrazy ì ich odniesienia zarówno do innych obrazów jak i innych tekstów (lub tekstów i obrazów). Obraz wraz z toważyszącym mu tekstem (lub odwrotnie) stanowi glówne źródlo wiedzy ì rozrywki w Sieci, ale także jest elementem rozpoznawalnym (W wielu ujęciach) i służącym zarówno budowaniu jak i podtrzymywaniu tożsamości grupy i jednostki. I ta właśnie tożsamość (głównie w ramach tzw. peer groups) jest głównym tematem referatu. Takie zjawiska jak media spoleczne (ì ich dynamiczny rozwój w ostatnich latach), tzw. grass-root journalism, strony typu wiki czy tzw. mikroblogging swoją siłę zawdzięczają. Zarówno nie znającej ganic stnlkturze Internetu jako globalnej społeczności, ale takze potędze obrazu i tekstu, które W dzisiejszych czasach tylko W połączeniu są W stanie tworzyć główny kanał przekazu w sieci 2.0
Mgr Piotr Idzik (UW)
Analiza Big Data – badania niereaktywne w erze Internetu 2.0
Główne tezy wystąpienia: XXI wiek przyniósł olbrzymie zmiany w sposobie użytkowania Internetu. Internauci nie są już tylko i wyłącznie biernymi odbiorcami treści. W dobie Internetu 2.0 stali się aktywnymi twórcami kształtującymi globalną sieć. W dużej mierze odbywa się to za pośrednictwem różnego rodzaju portali społecznościowych. Badania pokazują, że w ciągu dwóch ostatnich lat liczba treści w Internecie uległa podwojeniu. Użytkownicy zamieszczają w sieci nie tylko tekst ale również zdjęcia, video.
Ogrom materiału dostępnego do analizy jest niemalże niewyczerpany. Wielokrotnie większy i bogatszy od tego, który był dostępny np. F. Znanieckiemu. Jak jednak radzić sobie z tą olbrzymią ilością danych? Celem wystąpienia jest przybliżenie stosowanych w praktyce badawczej sposobów analizy Big Data. Przedstawione zostaną zarówno sposoby darmowe jak i płatne.
Mgr Urszula Pawlicka (UWM)
Poezja cyfrowa w epoce postmediów
Lev Manovich stwierdził, że żyjemy w epoce postmediów, które są metamedialne i metawangardowe. Odwołując się do jego tekstu Awangarda jako software przedstawię metody wykorzystywania technik awangardowych początku XX wieku w poezji cyfrowej, jakimi są futurystyczna dźwięczność, dadaistyczny remiks oraz kubistyczne „szumy”. Zastanowię się także nad metamedialnością w literaturze nowych mediów, która miałaby polegać już nie tyle na wykorzystywaniu Internetu, ile na koncentrowaniu się na nim – czego przykładem mogą być utwory bazujące na zescreenowanych informacjach o systemowych błędach. Parafrazując słowa wybitnego badacza można powiedzieć, że awangarda jest softwarem poezji nowych mediów. Zwrot cyfrowy w literaturze pozwolił artystom urzeczywistnić to, czego nie byli w stanie zrobić choćby futuryści. Jak powiedział Manovich: Wizja awangardowa zmaterializowała się w komputerze.
Dr Łukasz Różycki (Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni)
Gry komputerowe jako element warsztatu historyka starożytności
W swoim wystąpieniu pragnę zaprezentować podstawowe wyzwania wynikające z rozwijającej się kultury ludycznej dla historyka starożytności. Gry komputerowe stały się popularnym medium i coraz częściej stanowią jedno ze źródeł wiedzy studentów o czasach starożytnych. Na przykładzie popularnych gier, a także modyfikacji użytkowników (modów), zamierzam wskazać elementy przydatne w pracy dydaktycznej nauczyciela akademickiego.
Mgr Rafał Ilnicki/Monad Aura (UAM)
Cyfrowa epistemologia, technologiczne Oświecenie i globalny paraliż sztucznych mózgów
Cyfrowa epistemologia stara się ustalić zasady oraz ramy, w których będą produkowane nowe rodzaje wiedzy. Konieczność jej powstania wiąże się z kryzysem episteme – koniecznością wynalezienia cyfrowej episteme. Użytkownicy technologii cyfrowych są paraliżowani nie tyle przez nadmiar możliwości wyboru, co konfiguracje interfejsów profilujące jego zachowania, to jest wprowadzające sztuczne nawyki. W trakcie wykonywania tych nawyków (odwiedzanie tych samych stron, uruchamianie ciągle tych samych aplikacji) użytkownik zostaje zredukowany do sztucznego mózgu, czyli urządzenia, które działa w ustalonym obwodzie połączeń. Reguły tego, co może zostać przyłączone i odłączone od sztucznego mózgu jest zależne od rynku, bowiem nie wykształciła się jeszcze alternatywna w postaci cyfrowej episteme.
Paraliż odbywa się przez ruch – użytkownik porusza się między kilkoma interfejsami, które tworzą jego egzystencjalne środowisko. Ma wrażenie, że cały czas jest aktywny, podczas gdy w rzeczywistości sieć połączeń działa na niego paraliżująco tworząc zamknięty obwód profilowania jego działania – nie może on się wydostać, bowiem nie ma adekwatnego do swojej sytuacji episteme. Może on korzystać jedynie z technologii produkujących mniemania (Wikipedia, blogi), gdzie nie chodzi tylko o to, że brakuje odniesień czy znamion porządku wiedzy, w perspektywie globalnego paraliżu sztucznych mózgów, co raczej o brak sformułowania nowych zasad wiedzy (nie zaś produkcji wiedzy cyfrowymi środkami w ramach danej historycznej episteme).
Cyfrowa humanistyka, czy też digital studies, tutaj pod postacią cyfrowej epistemologii, starają się wynaleźć nowe metody transcendencji użytkownika ponad obwody funkcjonowania, które pozwalałyby na wyjście z tego paraliżu episteme. Tym samym nie tyle odnawiają jakąś całość wiedzy (całość śladów zapisanych w archiwum), ale tworzą nową wiedzę, wynajdując jednocześnie (wraz z nią) nowe sposoby myślenia.
Propozycja przezwyciężenia tego kryzysu polega na wynajdywaniu trzeciorzędnych cyfrowych retencji, czyli taki sposobów odkładania myśli historycznej (historii indywiduacji) w kolektywnej pamięci (cyfrowej bazie danych), która pozwala na przypominanie tego, co zostało zapisane (funkcja anamnezy). Anamneza oznacza tutaj przypomnienie źródła danego w oryginalnej formie zapisu, ale także metafizycznej funkcji wynikającej z zapoznania się z nim użytkownika, która to polega na podjęciu określonych działań w przemyślanym modelu życia. Widzimy, że ta propozycja dotyczy jednak zmiany narzędzi, nie zaś samego sposoby produkcji wiedzy.
Barnard Stiegler, który podnosi, podobnie jak to czynił wcześniej Günter Ropohl, problem technologicznego Oświecenia, który nazywa nowym Oświeceniem. zapomina, że wraz z wprowadzaniem cyfrowych narzędzi zmienia się sama historyczność (ciąg identyfikowalnych w cyfrowej bazie danych następstw) oraz dziejowość (ogólne środowisko dokonywania się historyczności). Tym samym cyfrowość uśmierca nie tyle historię, co analogową historyczność. Przeciwnym biegunem do Stieglera, który postuluje nowe Oświecenia, jako że cyfrowość jest medium pluralizmu, jest propozycja Michała Ostrowickiego, który wprowadza pojęcie technologicznego światła rezygnując z historyczność na rzecz myślenia metafizycznego. Synergia tych dwóch, ale także innych, świateł, pozwala dopiero zbudować kompletną wizję wiedzy – cyfrowej epistemologii epoki sieci. Podstawowe jej cechy zawierają:
- postulatywność (poziom futurologiczny) – jest ona projektowaniem, przewidywaniem i reakcją na przemiany cyfrowości (jest ona dynamiczna, niemożliwe jest uchwycenie jej w stałości).
- eksperymentalność (poziom doświadczenia) – epistemologia cyfrowego światła oznacza tworzenie eksperymentalnych obwodów oświetleniowych, nie zaś niezmiennych obwodów pozwalających na globalną iluminację ogólnego intelektu.
Celem jest konstrukcja technologicznego systemu oświecania, nie zaś projekcja i transformacja racjonalizacji oświeceniowych do sfery cyfrowej. Tylko w ten sposób, poprzez dokonywanie eksperymentalnej modyfikacji dotychczasowych treści, jest możliwe wypracowanie epistemologii cyfrowych obejmujących zróżnicowane technologie produkcji wiedzy.
mgr Małgorzata Major (UG)
Człowiek cyfrowy wobec nowych mediów. Jak Internet przejmuje funkcje telewizji analogowej
W swoim wystąpieniu chciałabym skupić się na tym, jak w epoce cyfrowej można wykorzystać jej narzędzia do badań kulturoznawczych (ze szczególnym uwzględnieniem badań współczesnej telewizji). Badając przemiany telewizyjne skupiam się na nowym typie widza, którego nazywam widzem sieciowym (w opozycji do tradycyjnego, „kanapowego” widza):
1) Internet jako medium zawłaszczające rytuał oglądania „ramówkowej” telewizji.
2) Telewizja bez telewizorów, odnosząc się do terminu wprowadzonego przez Mirosława Filiciaka i Mateusza Halawę przedstawię wyniki badań prowadzone wśród widzów sieciowych na temat ich partycypacyjnych praktyk kulturowych w sieci.
3) Od telewizji analogowej przez epokę cyfrową do VOD i sieci, do czego zmierza współczesna telewizja?
4) Czym jest współczesna telewizja i jaką pełni rolę?
W swoim wystąpieniu, opierając się o wyniki badań, postaram się odpowiedzieć na postawione przeze mnie pytania i zarysować sytuację telewizji na tle nowych mediów.
dr Rafał Zapłata (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)
Cyfryzacja w naukach o przeszłości – cyfrowe oblicza przeszłości
Główne tezy wystąpienia:
1. Digitalizacja jako element procesu przeformułowania sposobu prowadzenia badań.
2. Cyfrowe doświadczanie i cyfrowa prezentacja przeszłości.
3. Przeszłość w dobie nowych mediów – przeszłość multimedialna, wirtualna i interaktywna.
mgr Grażyna Giersztyn (UMCS)
Digital storytelling. Narracje cyfrowe – kształtowanie przekazu treści w humanistyce cyfrowej
Najstarszym znanym ludzkości narzędziem służącym zachowaniu kultury i umiejętności przekazywanych z pokolenia na pokolenie są opowieści. Wraz z każdym kolejnym postępem, wynalezienia pisma, fotografii, filmu, Internetu, forma i zasady porządkowania treści ulegały przekształceniu. Nowa humanistyka, humanistyka cyfrowa i nowoczesna edukacja muszą przyswoić wielość i specyfikę otaczającej nas medialnej rzeczywistości i nauczyć się na nowo narracji, snucia opowieści – storytellingu i jego narzędzi.
mgr Anna Shvets (UMCS)
Zastosowanie 3D w wizualizacji wiedzy z harmonii muzycznej
Współczesne stereotypy postrzegania obrazu w kulturze, która coraz bardziej nabiera charakteru kultury wizualnej, wysuwają na pierwszy plan problem poszukiwania alternatywnych sposobów prezentacji wiedzy. Industrialne filmy animowane oraz cyberprzestrzeń proponują modele trójwymiarowego animowanego swiata wirtualnego, który kształtuje synkretyzm będący zasadniczy warunkiem postrzegania. W tym kontekscie jest niezbędne poszukiwanie nowych podejść do aplikacji trójwymiarowych modeli w prezentacji wiedzy muzycznej, zwłaszcza w dziedzinie harmonii muzycznej. Prezentacje 3D mogły by wykorzystując tą zasadniczą cechę synkretyzmu postrzegania ułatwić i podwyższyć skuteczność przyswojenia wiedzy z harmonii muzycznej. Z powyżej wymienionych przyczyn w tym artykule będą podejmowane próby budowania takich modeli trójwymiarowych do określonej dziedziny wiedzy muzycznej.
dr Piotr Celiński (UMCS)
Renesansowe korzenie cyfrowego zwrotu
Będę rozważał sytuacją nauk humanistycznych w obliczu nowych narzędzi, metod i sytuacji badawczych w kontekście renesansowych idei humanizmu i kondycji wiedzy. W tym zestawieniu wiele wskazuje na powrót do korzeni wiedzy i nauki, równocześnie wiele czynników takie zestawienie uniemożliwia.
Łukasz Mirocha (student, Kolegium MISH UW/Kolegium Artes Liberales UW, Uniwersytet Warszawski)
Rzeczywistość rozszerzona w zastosowaniach mobilnych. Analiza antropologiczna i estetyczna
Główne tezy wystąpienia:
Rozszerzona rzeczywistość (Augmented reality – znaczenie pojęcia, usytuowanie w szerszym kontekście – urządzenia mobilne, rzeczywistość wirtualna i realność, przykład nowego obszaru dla humanistycznej refleksji).
Rzeczywistość rozszerzona w kontekście zastosowań mobilnych (Augmented reality a nowe technologie mobilne – software i hardware umozliwiajacy stosowanie mobilnych rozwiązań AR).
Mobilna rzeczywistość rozszerzona w perspektywie antropologicznej (nowy kanał interakcji, informacji, rozrywki – szanse oraz zagrożenia).
Mobilna rzeczywistość rozszerzona w perspektywie estetycznej (ontologia obrazu cyfrowego, pojęcia: reprezentacja, medium).
Perspektywy rozwoju rzeczywistości rozszerzonej/wirtualnej. Zasadność zainteresowania humanistyki AR oraz podobnymi fenomenami z obszaru nowych technologii.
dr Marek Troszyński (Centrum Badań nad Nowymi Mediami Collegium Civitas)
Wykorzystanie automatycznej analizy tekstów w badaniach społecznych.
Stale przyśpieszający rozwój technologiczny wpływa nie tylko na świat codziennej komunikacji, ale także na warsztat badacza tę komunikację badającego. Upowszechnienie mediów cyfrowych, rozwój portali społecznościowych skutkuje powiększającą się w niewyobrażalnym tempie liczbą tekstów – elementów składowych procesu komunikacji. Dokładając do tego dane wywołane przez badaczy (wywiady, zapisy obserwacji) otrzymujemy zbiór informacji, który nie poddaje się analizie tradycyjnymi metodami. Nie możemy po prostu przeczytać, zakodować i przeanalizować milionów tekstów. Narzędziem, które umożliwia nam badaczom zapanowanie nad tak pojmowaną nadprodukcją informacji jest automatyczna analiza tekstów. Opierając się o badania realizowane w ramach projektu raportmniejszosci.pl chcę pokazać przydatność tej metody do wstępnego kodowania tekstów (anotowania tematyki postów), oznaczania wydźwięku emocjonalnego wypowiedzi (sentyment analysis) czy wreszcie, usprawniania pracy zespołu koderów.
dr Radosław Bomba (UMCS)
Narzędzia cyfrowe jako wyznaczniki nowego paradygmatu badań humanistycznych
Współczesna humanistyka rozwija się w warunkach nadprodukcji dóbr kulturowych. Usieciowione media cyfrowe w zasadniczym stopniu spotęgowały tę tendencję. Tradycyjne metody badawcze przestają wystarczać w czasach zalewu informacji. Odpowiedzią na ten stan rzeczy staje się nowy paradygmat badań humanistycznych określany mianem humanistyki cyfrowej. Zmiana paradygmatu ma nie tylko wymiar teoretyczny, ale również praktyczny. Wymusza ona powstawanie nowych narzędzi, które reorganizują dotychczasowe pole badawcze. W przypadku humanistyki cyfrowej taką rolę zaczynają odgrywać aplikacje sieciowe i software. W swoim wystąpieniu chciałbym zastanowić się w jaki sposób nowe narzędzia badawcze pośredniczą w kreowaniu współczesnych badań humanistycznych i jakie niesie to ze sobę implikacje. Szczególnie skupie się na aplikacjach do badań tekstu, wizualizacji danych kulturowych oraz wizualizacji sieci.
mgr Joanna Słupska
Dokumentalny serial filmowy jako sposób wizualizacji wiedzy
Główne tezy wystąpienia
W wystąpieniu zastanowię się nad filmem jako medium „pośrednim” między tradycyjnymi (np. książka) a współczesnymi, interaktywnymi formami wizualizacji wiedzy (np. internet). Uczynię to analizując serial filmowy pt.: „Geniusz zaklęty w fotografii” produkcji BBC. Jest on przykładem tradycyjnej formy filmowej a zarazem wpisuje się we współczesne tendencje wizualizacji wiedzy. Posłużono się w nim klasycznie pojętą narracją, która w chronologicznym ujęciu prezentuje historię fotografii. Natomiast podział na odcinki (zwłaszcza w wersji DVD) oraz sposoby wizualizacji decydują o otwartej formie serialu. Ma on w założeniu zaprezentować najważniejsze zagadnienia dotyczące relacji fotografii względem rzeczywistości w czasach nowoczesnych i ponowoczesnych (dokument, reportaż, sztuka, rewolucja cyfrowa). Złożoność tych zagadnień ujęta jest w serialu przy pomocy wykorzystania różnorodnych środków: narracji historycznej, zestawienia materiału ikonograficznego, wywiadu, analizy formalnej i znaczeniowej zdjęć, rekonstrukcji technologicznej.
Serial ten można określić mianem eseju wizualnego, w którym badany jest opisowy oraz estetyczny potencjał fotografii.
mgr Rafał Moczadło (Uniwersyteckie Centrum Zdalnego Nauczania i Kursów Otwartych UMCS)
Jak technologie informatyczne i praca grupowa wpływają na efektywność edukacji humanistycznej?
Wystąpienie przedstawiać będzie wyniki eksperymentu dydaktycznego, którego celem jest ocena efektywności różnych form prowadzenia ćwiczeń uniwersyteckich z zakresu teorii kultury. W eksperymencie porównano trzy podejścia metodyczne:
1. Zajęcia seminaryjne (dyskusja dotycząca przeczytanych lektur).
2. Praca grupowa bez wykorzystania technologii informatycznych (wspólne przygotowywanie referatów).
3. Praca grupowa z wykorzystaniem technologii informatycznych (wspólne przygotowywanie prezentacji multimedialnych).
Wyniki badań pokazują zależności pomiędzy poziomem zdobywanej wiedzy oraz umiejętności w kontekście wykorzystywanych metod dydaktycznych.
mgr Marcin Wilkowski (Fundacja Nowoczesna Polska)
Otwartość w cyfrowej humanistyce
Jakościowa zmiana, jaką wywołuje format cyfrowy i internet w badaniach humanistycznych i społecznych, dotyczy nie tylko analizowanych źródeł czy stosowanych metod. Jedną z najważniejszych kwestii związanych z nowym zwrotem w badaniach staje się otwartość, którą opisać można przynajmniej w kilku podstawowych kategoriach. W swoim wystąpieniu postaram się pokazać, dlaczego nie można mówić o cyfrowej humanistyce bez mówienia o otwartości.
dr Anna Nacher
Poza “cyfrowość” zwrotu cyfrowego: humanistyka a media zsieciowane
Choć określenie “humanistyka cyfrowa” jest już dzisiaj dobrze ugruntowane zarówno w teorii, jak i w praktyce akademickiej, to warto przyjrzeć mu się krytycznie. Z pewnością humanistyka cyfrowa zmieniła formy pracy akademickiej i przyczyniła się nie tylko do transparentności w badaniach, ale i naruszenia wygodnego podziału na teorię i praktykę. Czy jednak “zwrot cyfrowy” dostarcza jeszcze dzisiaj adekwatnych narzędzie badawczych tym nurtom humanistyki, które próbują się zmierzyć ze współczesną kulturą medialną (cyberkulturą)? Czy “cyfrowość” stanowi jeszcze dzisiaj istotny wyznacznik nowych nurtów i tedencji? Warto wreszcie zapytać – za Johanną Drucker – czy algorytmicznie i cyfrowo zorientowana humanistyka jest w stanie ująć procesy i procedury żywego doświadczenia kultury? Inspirującej perspektywy dla podejść krytycznych dostarcza zwłaszcza sytuacja rozwoju mediów zsieciowanych oraz zauważalnego zwrotu do materialności wyrażającego się m.in. w renesansie kultury DIY oraz praktyk i zjawisk z obszaru “internetu rzeczy”.